
Nudging is het slim inspelen op onbewust gedrag, om mensen met een vriendelijk duwtje in de goede richting te krijgen.
De “goede richting” is de ethisch juiste richting, de richting die in het belang van de ontvanger zélf is. Als bedrijven slim inspelen op onbewust gedrag, om mensen met een (vriendelijk) duwtje in de richting te krijgen die níet in hun belang, maar wél in het belang van het bedrijf is, dan is het manipulatie.
Voorbeelden van nudging: zoek ‘Fun Theory’ op YouTube.
Kenmerken van nudging:
- Speelt in op onbewust gedrag.
- Helpt mensen om de beslissing te nemen die voor henzelf het beste is.
- Opties presenteren, op zo’n manier dat de meest voor de hand liggende, het beste is voor de ontvanger.
- Is transparant, want de ontvanger is zich ervan bewust dat hij gestuurd wordt.
- Neemt rompslomp (sludge) weg: de ontvanger is minder lang bezig met het nemen van de juiste beslissing.
Nudging werkt als navigatiesysteem
Een navigatiesysteem wijst je de weg die volgens het systeem het beste is voor jou, maar je hóeft deze weg niet te volgen. Je bent vrij om een andere keuze te maken.
Net als een navigatiesysteem werkt nudging dus niet met belonen en straffen, maar het biedt een keuze-architectuur. Choice-architecture is een centraal begrip in de theorie over nudging.
Grondleggers van nudging

Het concept van nudging is bekend geworden door het boek Nudge: Improving Decisions about Health, Wealth and Happiness, van Richard Thaler & Cass Sunstein (2008).
Nudging en Daniel Kahneman

Psycholoog Daniel Kahneman publiceerde in 2011 het boek Thinking Fast and Slow. Hierin onderscheidt hij twee manieren van denken:
- Systeem 1: snel, automatisch & onbewust.
- Systeem 2: langzaam, rationeel & bewust.
Per dag neemt iemand duizenden beslissingen: ga ik links of rechts, koop ik bruin of wit brood, ga sparen of niet, etc. Dit zijn te veel beslissingen om over na te denken, daarvoor heb je geen tijd en het kost te veel energie. De meeste beslissingen neemt iemand daarom op de automatische piloot.
Een buitenkans dus voor onbewust manipulatie! Of voor nudging.
Meer over nudging:
- Een nudge stuurt het brein de goede kant uit – nrc.nl
- Nudge.nl
- Hoe je met één zinnetje duizenden orgaandonoren extra werft – communicatieonline.nl
- Ontwerpen voor gedragsverandering – touchpoints HU
- Met kennis van gedrag beleid maken – pblq.nl
- Grenzen aan beïnvloeding van gedrag door de overheid – nisb.nl
- Welfare Improvement through Nudging Knowledge (WINK) – nwo.nl