Waarde-ring bij onwelkome overheidsprojecten

Als een gemeente heeft besloten dat er een asielzoekerscentrum komt of een windmolenpark, dan is het de taak van communicatiemensen om burgers ervan te overtuigen dat dit een goed besluit was. Meestal voelen mensen zich dan echter niet serieus genomen en laten ze hun mening op een andere manier horen. Met vernielingen bijvoorbeeld.

De tijd van éénrichtingsverkeer en overtuigen is voorbij. Communicatiemensen zouden moeten worden ingezet bij het op gang brengen en houden van échte dialoog, waarbij écht naar mensen geluisterd wordt en waarbij ze écht invloed kunnen hebben.

Nadruk op proces

De methode van waarde-ring kan hierbij helpen. In deze methode gaat het vooral om het proces om tot een resultaat te komen en niet om een vooropgezet resultaat, waar een proces bij gemaakt moet worden. Traditioneel werkt communicatie wél zo: je begint met het gewenste resultaat (doel) en je maakt een plan waarlangs dat doel bereikt moet worden. Traditionele communicatie is dus product / effect gericht, waarde-ring is proces gericht.

Zoek conflicterende waarden

Als je mensen wil overtuigen – zoals bij traditionele communicatie – is het handig om medestanders te vinden en zo draagvlak te creëren voor je doel. Bij waarde-ring gaat het echter niet om overtuigen, maar om dialoog. Dialoog die leidt tot een oplossing. Dan is het goed om juist op zoek te gaan naar punten waar betrokken het níet over eens zijn. Vooral conflicterende waarden zijn hierbij belangrijk.

Communiceer over waarden

De communicatie gaat bij waarde-ring niet alleen over de feiten, maar vooral over het gevoel en de waarden die eronder liggen. Die moeten bespreekbaar worden en van daaruit moeten alle betrokkenen (degenen die zich betrokken voelen) samen zoeken naar een oplossing.

Waarde-ring bij organisatieverandering

Mensen hebben ooit voor een bepaalde organisatie gekozen omdat deze past bij hun waarden en persoonlijkheid; verandering willen ze dan ook niet. De waarde-ring is een methode om waarden te vinden en vóór de verandering te laten werken.

Waarde-ring in drie stappen

De Waarde-ring bestaat uit de volgende drie stappen (Rijnja & Van der Pool, 2014):

1. Overzicht: Classificeer. Breng in kaart:

• Krachtenveld. Stel per stakeholder vast: rol, standpunt, belang, emoties, waarden.
• Relevante feiten.
• Voorliggende kwestie. Waar gaat het om, volgens de stakeholders?

2. Inzicht: Comfronteer. Bespreek de waarden en hoe belangrijk deze zijn. Stel hiervoor de volgende vragen:

• Wat vertellen de stakeholders over elkaars waarden – bewust en onbewust?
• Wat zijn de belangrijkste waarden & welke waarden zijn strijdig/ gedeeld?

• Wat leren deze waarden over de rollen, standpunten en belangen (zie krachtenveld).

3. Uitzicht: Concretiseer. Bedenk, bespreek en bepaal perspectieven voor een werkbare situatie. Zorg dat alle stakeholders anders/ positiever tegen de situatie gaan aankijken: reframen, d.m.v. woorden en beelden. Doe hiervoor het volgende:

• Maak duidelijk welke waardevolle opties er zijn: wat voor moois kan er door de verandering ontstaan.
• Maak de hoogst nodige afspraken & Geef aan welke voorwaarden belangrijk zijn.
• Stimuleer terugkoppeling & behoud de dialoog tijdens het vervolg.

Lees ook:

• Rijnja & Van der Pool (2014) Botsing. Maak weerstand hanteerbaar door waarden te laten werken. In: Communicatie Magazine juli 2014
• DeWaardeRing.com
• Artikel over de waarde-ring.
• Waarderend Communiceren. Vertrouw op de dialoog. In: Vakblad C 2016 #1