Kop romp staart onderzoeksopzet

kop →	romp →	staart
kwalitatief →	kwantitatief →	kwalitatief

Kop

Vaak is het handig om een zogenaamde kop-romp-staart opzet te maken. Dan begin je met exploratief kwalitatief onderzoek. Dit is de ‘kop’. Hierin doe je veel denkwerk, je achterhaalt bijvoorbeeld wat er omgaat in het hoofd van respondenten: waarom vinden ze iets, waarom nemen ze bepaalde beslissingen?

Dit doe je door deskresearch en diepte-interviews, bijvoorbeeld ‘laddering‘. (De steekproefgrootte bepaal je hierbij vaak met behulp van ‘verzadiging‘.)

In dit exploratief kwalitatief onderzoek kun je al globaal dezelfde vragen stellen als je in de enquête wilt gaan stellen. In dit vooronderzoek kun je bijvoorbeeld de volgende dingen ontdekken:

hoe je de vraag het best kunt stellen, welke woorden je (niet) moet gebruiken bijvoorbeeld.
dat het beantwoorden van de ene vraag, invloed heeft op het beantwoorden van een volgende vraag, dus dat je moet nadenken over de volgorde van je enquêtevragen.
welke antwoorden het meest gegeven worden: dit worden de antwoordmogelijkheden bij de betreffende enquêtevraag. (Als je merkt dat nieuwe interviews geen wezenlijk nieuwe antwoorden opleveren, dan heb je verzadiging bereikt.)

Je maakt de validiteit van je enquête groter, als je de enquête aanpast op deze ontdekkingen.

Romp

Vervolgens begin je aan de ‘romp’: het kwantitatieve gedeelte van het onderzoek. Dit neemt de meeste tijd in beslag. Dit doe je met behulp van vragenlijsten die je onder een grote steekproef uitzet.

Hierin kwantificeer je wat je uit je kwalitatief onderzoek hebt ontdekt: zoveel procent vindt ‘dit’ of ‘dat’. Zoveel procent is het ermee eens dat ‘zus’ komt door ‘zo’.

Staart

Uit de uitkomsten van je kwantitatieve onderzoek trek je conclusies, maar soms lijken uitkomsten niet te kloppen of zijn niet te verklaren. Dan kan je nogmaals met de respondenten gaan praten, of ander aanvullend onderzoek doen, om de resultaten te verklaren. Dit is de ‘staart’ van je onderzoek.

Ook als de resultaten uit de enquête geen vragen oproepen is het verstandig om nog wat aanvullende interviews te doen, om zeker te weten dat de vragen correct zijn ingevuld. De ontdekkingen uit de kop van het onderzoek kunnen bijvoorbeeld niet goed verwerkt zijn in de romp, waardoor de enquête toch minder valide is dan je dacht. Ook kan blijken dat gemakzucht, haast, ongeïnteresseerdheid etc. bij de respondenten ertoe heeft geleid dat de enquête minder valide is.

Kat

Met de kop-romp-staart onderzoeksopzet lijkt je onderzoeksproject op een kat. Zoals een kat jaagt op een muis, zo jaag je met je onderzoeksproject op informatie. Met de kop bepaal je doelen en houd je de doelen in de gaten. Met de romp maak je een grote sprong voorwaarts, maar met de staart stuur je bij, zodat je je doel – gewenste informatie – bereikt.